രാഗം:
താളം:
ആട്ടക്കഥ:
കഥാപാത്രങ്ങൾ:
ചണ്ഡാൻ കോദണ്ഡഖണ്ഡൈർന്നരവരസചിവാൻ ചൂർണ്ണയൻ ചാപപാലാ-
നർണ്ണോജാക്ഷസ്തദാനീം ഹലധരസഹജോ വർണ്ണനീയാപദാനഃ
പൂർണ്ണാമോദം സ ഗത്വാ തദനു കുവലയാപീഡവേതണ്ഡവീരം
തൂർണ്ണം നിദ്ധ്യായ ഗണ്ഡപ്രസൃതമദമിദം ഹസ്തിപം സംബഭാഷേ
കൊമ്പനാന വന്നു നിൽക്കുന്നു നോക്കിനെല്ലാരും
വമ്പനേറ്റം മദപ്പാടുണ്ടേ
ഉമ്പർകോന്റെ ആനയേക്കാൾ പൊക്കമേറുന്നു
തമ്പുരാന്റെ വാരണത്തിനു
ചങ്ങലപൊട്ടിച്ചു വന്നതുനോക്കുവിൻ നിങ്ങൾ
അങ്ങുമിങ്ങുമൊതുങ്ങിക്കൊൾവിൻ
തോട്ടിവച്ചുവലിക്കുംതോറും ദുർമ്മതിക്കൊരു
കൂട്ടമില്ല പിണക്കേറുന്നു
ഗോപനെന്നു കേൾക്കുമന്നേരം കുഞ്ജരത്തിന്നു
കോപവുമുള്ളിൽ വളർന്നീടുന്നു
വട്ടമിട്ടുചെവികൾ രണ്ടും ദൃഷ്ടികൾ കണ്ടാൽ
ദുഷ്ടനിവനെന്തു ചെയ്യുമോ
അന്തികേ നിന്നീടരുതാരും ദന്തിതൻഭാവം
പന്തിയല്ലാ കരുതിക്കൊൾവിൻ
അർത്ഥം:
ശ്ലോകസാരം:-ബലരാമാനുജനും, വിശിഷ്ടമായ യശസ്സുള്ളവനും, താമരക്കണ്ണനുമായ കൃഷ്ണൻ വില്ലിന്റെ കാവൽക്കാരും ഭയങ്കരന്മാരുമായ കംസകിങ്കരന്മാരെ വില്ലിന്റെ കഷണങ്ങൾകൊണ്ട് അടിച്ചുപൊടിയാക്കിയശേഷം കവിളിൽ മദജലമൊഴുക്കിനിൽക്കുന്ന കുവലയാപീഡമെന്ന ഗജവീരന്റെ സമീപത്തേയ്ക്ക് നിറഞ്ഞസന്തോഷത്തോടെചെന്നു. അപ്പോൾ ആനക്കാരൻ ഇങ്ങിനെ പറഞ്ഞു.
പദസാരം:-കൊമ്പനാന വന്നുനിൽക്കുന്നു. എല്ലാവരും നോക്കുവിൻ. വമ്പന് ഏറ്റവും മദപ്പാടുണ്ട്. ദേവേന്ദ്രന്റെ ആനയേക്കാൾ പൊക്കം കൂടുതലുണ്ട് തമ്പുരാന്റെ ഈ ആനയ്ക്ക്. ചങ്ങലപൊട്ടിച്ച് വന്നത് നോക്കുവിൻ. നിങ്ങൾ അങ്ങുമിങ്ങും ഒതുങ്ങിക്കൊള്ളുവിൻ. ബാലരും വൃദ്ധരുമെല്ലാം ദൂരത്തുപോവുക. പറഞ്ഞാൽ അനുസരിക്കുന്നില്ല ഇവൻ. തോട്ടികൊണ്ട് വലിക്കുന്തോറും ദുർമ്മദനായ ഇവൻ കൂട്ടാക്കുന്നില്ല, പിണക്കമേറുന്നു. ഗോപൻ എന്ന് കേൾക്കുന്ന സമയത്ത് ആനയ്ക്ക് ഉള്ളിൽ കോപം വളരുന്നു. ചെവികൾ രണ്ടും വട്ടംപിടിച്ച് നോക്കുന്നതുകണ്ടാൽ ദുഷ്ടനായ ഇവൻ എന്തുചെയ്യുവാനാണോ? ആരും അടുത്തുവരരുത്. ആനയുടെ ഭാവം ശരിയല്ല. കരുതിക്കൊൾവിൻ.
അരങ്ങുസവിശേഷതകൾ:
തോട്ടി, വടി തുടങ്ങിയ ആയുദ്ധങ്ങളോടുകൂടി ഇടത്തുഭാഗത്തുനിന്നും പ്രവേശിക്കുന്ന ഹസ്തിപന്മാർ കുവലയാപീഠത്തിനേയും കൊണ്ട് വരുന്ന ഭാവത്തിൽ(ചിലപ്പോൾ ആനയുടെ രൂപം നിർമ്മിച്ച് രംഗത്ത് കൊണ്ടുവരാരുണ്ട്) മുന്നോട്ട് വരുന്നു. തുടർന്ന് മഹാമാത്രൻ പദാഭിനയം ആരംഭിക്കുന്നു.
സദസ്യർക്കിടയിലൂടെ വരുന്ന രാമകൃഷ്ണന്മാർ ആനക്കാരൻ പദം കലാശിക്കുന്നതോടെ രംഗത്തേയ്ക്ക് പ്രവേശിച്ച് വലത്തുഭാഗത്തായി നിൽക്കുന്നു. തുടർന്ന് ശ്രീകൃഷ്ണൻ പദം അഭിനയിക്കുന്നു.