രാഗം: വേകട (ബേകട)
താളം: അടന്ത
ആട്ടക്കഥ: നളചരിതം മൂന്നാം ദിവസം
കഥാപാത്രങ്ങൾ: ഋതുപർണ്ണൻ
ശ്ലോകം:
‘കണ്ടീലേ രഥവേഗമേവമിവനിക്കൗശല്യമോർത്തീല ഞാൻ,
മിണ്ടീലെന്നോടു ജീവലൻ മികവെഴും വാർഷ്ണേയനും ചെറ്റുമേ,
വേണ്ടീലെന്നു വരും നമുക്കവരതോർത്തല്ലീ തദി‘, ത്യാദിയോർ-
ത്തുണ്ടായുത്തരവസ്ത്രപാതമൃതുപർണ്ണോബോധയദ്‌ ബാഹുകം.
പല്ലവി:
മന്ദം മന്ദമാക്ക ബാഹുക, രഥഹയവേഗം
മന്ദം മന്ദമാക്ക ബാഹുക,
അനുപല്ലവി:
നിന്നു ചൊല്ലേണ്ടതുണ്ടൊരു വാക്കെനി-
ക്കെന്നുമല്ല, യെന്നുത്തരീയം വീണു.
ചരണം 1:
ഓർത്തിട്ടുണ്ടൊന്നു ചൊല്ലുവാനുള്ളിൽ, ചൊല്ലുവൻ
അതുമൊ, രോരൂഴം കൊടുക്ക ഹയങ്ങൾക്കു പല്ലവാൻ,
തേർത്തട്ടിന്മേൽ നാം നിൽക്കവേ വാർഷ്ണേയൻ മെല്ലവേ
പിന്നിൽ തിരിഞ്ഞിറങ്ങി എടുക്കേണമെൻ പടതല്ലജം,
അനന്തരമീവിധവേഗമോടിതങ്ങോടിക്ക-
യെന്നതുകൊണ്ടെനിക്കില്ലതിവൈകുവാൻ;
ഏവമാകേണം ബാഹുക, കേൾക്ക നീ;
ഭാവമെന്തിതിനേതും തരാഞ്ഞു നീ?
അർത്ഥം:
ശ്ലോകസാരം:
ഈ രഥത്തിൻ്റെ വേഗം കണ്ടില്ലേ! ബാഹുകൻ്റെ സാമർത്ഥ്യം ഞാൻ ഓർത്തില്ല. ജീവലനോ യോഗ്യനായ വാർഷ്ണേയനോ ഒന്നു മിണ്ടീല്ല. ഇനി അവർ എനിക്ക്‌ വേണമെന്നില്ലെന്നു വരും എന്നെല്ലാം വിചാരിച്ചിരിക്കവെ ഉണ്ടായ മേൽമുണ്ടിൻ്റെ പതനം ചിന്തയിൽ നിന്നുണർത്തിയിട്ട്‌ തേരോട്ടത്തിൽ മാത്രം ശ്രദ്ധിച്ചിരിക്കുന്ന ബാഹുകനെ ബോധിപ്പിച്ചു.
സാരം:
അല്ലയോ ബാഹുകാ തേർക്കുതിരകളുടെ വേഗത്തെ ഏറ്റവും പതുക്കെയാക്കുക. ഒന്നു നിർത്തി ഒരു കാര്യം പറയാനുണ്ട്‌. തന്നെയല്ല എൻ്റെ ഉത്തരീയം വീണുപോയി.
അരങ്ങുസവിശേഷതകൾ:
ഋതുപർണ്ണൻ നടുക്കു പീഠത്തിലും വലതുവശം വാർഷ്ണേയനും ഇടതുവശം തേർ തെളിക്കുന്ന ഭാവത്തിൽ ബാഹുകനും. ചെറുനാലരട്ടി കലാശിച്ച്‌ ബാഹുകൻ തേർ തെളിക്കുന്നു. ഋതുപർണ്ണൻ ബാഹുകനെ തടഞ്ഞ്‌ പദം.